تله بخار چیست؟
در این مقاله قصد داریم به تعریف کاملی از تله بخار بپردازیم. تله بخار یکی از انواع شیرهای صنعتی است و وظیفه‌ی اصلی‌اش نیز این است که از خروج بخار زنده در سیستم جلوگیری کند.
در لابلای تجهیزات صنعتی کندانس چگالیده‌ای بوجود می‌آید که حاصل افت حرارت بخار است. در مقاله (بخار فلش چیست) تعریف جامعی از کندانس ارائه شده. گاهی اوقات پیش از تبدیل بخار به کندانس قسمتی از بخارزنده به دلایل مختلف از سیستم خارج می‌شود و همانطور که گفته شد از تله بخار برای جلوگیری از خروج این بخار زنده استفاده می‌شود.
در صورتی که انواع گازهای سیال در سیستم متراکم و محبوس شوند شیر تله بخار باید به سرعت آن‌ها را از سیستم خارج کند و اگر این اتفاق نیافتد پدیده خطرناک (ضربه قوچی ) رخ می‌دهد.
اگر بخواهیم ضربه قوچی (به انگلیسی: Water Hammering) را تعریف کنیم باید بگوییم این پدیده زمانی رخ می‌دهد که یا فشار سیال در خطوط لوله افزایش یابد، یا مسیرجریان سیال به طور ناگهانی بسته شود. در نتیجه سیال با ضربه‌ای آنی و بسیار پرقدرت به تجهیزات مسیر جریان برخورد می‌کند که می‌تواند اتفاقات بسیار خطرناکی را برای سیستم انتقال سیال رقم بزند، از جمله:
- ترکیدن خطوط لوله
- خرابی و شکستن شیرها
- از بین رفتن دریچه‌های کنترل و پمپ‌ها
تراپ یا تله بخار از سویی دیگر وظیفه دارد زمانی که بخار با کاهش دما روبرو می‌شود بلافاصله کندانس آن را از سیستم خارج کند تا بخار زنده از دست نرود و اتلاف انرژی به وجود نیاید.
محل نصب تله بخار اغلب بدین شکل است:
- بعد از کندانسور
- بعد از مبدل
- انتهای مسیر لوله
انواع تله بخار
شیرهای تله بخار همچون بسیاری از تجهیزات لوله و اتصالات صنعتی دارای انواع متنوعی است که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
تله بخار ترمودینامیکی (TD)
تراپ ترمودینامیکی یا تله بخار ترمودینامیکی عملکرد خودکار اما ساده‌ای دارد. تنها قطعه‌ی متحرک این شیر یک دیسک است که در بالای سطح صاف و در قسمت فوقانی تله بخار قرار می‌گیرد.
در مقاله‌ی (تراپ ترمودینامیکی یا تله بخار ترمودینامیکی چیست؟) این نوع تله بخار را به تفصیل بررسی کرده‌ایم.
تله بخار ترموستاتیکی
تله بخار ترموستاتیکی که نسبت به باقی انواع این شیرها در صنایع پرمصرف‌تر است، با اختلاف دمای بین بخار و کندانس منقبض یا منبسط می‌شود.
تله بخار فلوتر ترموستاتیکی (FT)
عملکرد تله بخارهای فلوتر ترموستاتیکی به طور کلی بر این اساس است که حجم مایع با تغییر دما تغییر می‌کند. در این نوع تله بخارها کپسولی ترموستاتیک تعبیه شده که حاوی نوعی مایع حساس به دما است. بنابراین با افزایش دمای بخار در سیستم، مایع درون کپسول گرم می‌شود و حجم آن افزایش می‌یابد. بدین‌ترتیب تله بخار باز می‌شود و کندانس از سیستم بیرون می‌رود.
تله بخار فلوتری (F)
تراپ فلوتر یا تله بخار فلوتر عملکرد مکانیکی دارد و هنگامی که آب ناشی از کندانس به داخل تله وارد می‌شود، شناور تعبیه‌شده در داخل تراپ نیز بالا می‌رود، بنابراین مسیر خروجی باز می‌شود.
تله بخار اینورتدباکت (inverted bucket)
درون این تراپ یک سطل معکوس قرار دارد که با اهرمی به بالای مسیر خروجی متصل است. هنگامی که بخار وارد تراپ می‌شود سطل معکوس درون تراپ بالا می‌رود، بنابراین حرکت اهرم نیز مسیر خروجی را مسدود می کند. همچنین در حالت بالعکس سطل معکوس پایین می‌آید و اهرم را به حرکت در می‌آورد تا مسیر خروجی را باز شود.
